Vraag 26: Hoe vergeef ik mezelf als ik weet dat ik gefaald heb?
Op 15 september stond met 49 procent van de stemmen één vraag op de eerste plaats van de cybermonnik-poll. Heeft u zelf een vraag aan de cybermonnik? Stel hem dan hier.

De vraag was: Hoe vergeef ik mezelf als ik weet dat ik gefaald heb?

Het antwoord van de cybermonnik van deze maand, Maurice Knegtel:

We zijn mensen en we falen voortdurend. We falen als ouders van onze kinderen en we falen als kinderen van onze ouders. We falen als echtgenoot of partner. We falen als werknemer of werkgever. We falen als mens in onze menselijkheid en we falen als student of als leraar op het geestelijke pad. We falen zeker niet altijd. Maar wel onophoudelijk.

We falen omdat we mens zijn. We falen niet alleen vanwege onze hooggespannen verwachtingen. We falen ook omdat we als mens met een aangeboren kortzichtigheid zijn behept: we kunnen niet om onze hoek heenkijken. We falen omdat we inhalig zijn, egocentrisch, rancuneus, jaloers, angstig, te weinig empathie hebben en blind zijn voor de consequenties van ons eigen handelen, denken en spreken.

Ons onophoudelijke falen is geen hindernis voor ons succes. We leven in een werkelijkheid waarin de uitersten elkaar niet uitsluiten. Falen en succes hinderen elkaar niet, ze zijn beide als mogelijkheid en realiteit in ons leven aanwezig. Toch hebben we eerder oog voor het een dan voor het ander. Ons falen zien we niet graag, want het is te vernederend voor ons ego. En toch, in het bevestigen en omarmen van ons falen, bekrachtigen en omarmen we onze al te menselijke menselijkheid. Daarbij worden we iets meer bescheiden en opener, en iets minder krampachtig.

Als ik mezelf niet vergeef in mijn falen, word ik hardvochtig naar mezelf en anderen toe. Ik houd het plaatje dat ik van mijn leven heb gemaakt boven mijn menselijkheid. Ik zet mezelf gevangen in mijn oordelen, verwachtingen en ideeën. In het vergeven van mezelf in mijn falen word mijn leven weer vlot getrokken. Het is niet erg. Ik ben wie ik ben, een mens, met een beperkt zicht en een geconditioneerd handelen. In de oprechte bevestiging van mijn menselijkheid vergeef ik mezelf en ben ik vrij. Vrij om te zijn wie ik ben. Vrij om mijn successen te vieren. Vrij om mijn falen te betreuren. En vrij om weer opnieuw te beginnen.

Een zenmeester zei eens: ‘Mijn leven gaat van mislukking naar mislukking naar mislukking.’ En dit is de uitspraak van een ontwaakte, een levende Boeddha! Kennelijk leidt het spirituele pad ook niet tot succes. In ieder geval niet tot het succes van het ego. Het leidt tot een bekrachtiging van wie we werkelijk zijn. Clowns. Vagebonden, zoals in de romans van Samuel Beckett. Zonder zelfverwijt en zonder wroeging.

Want als we werkelijk heel erg falen, zijn er twee manieren om met dit falen om te gaan. We lijden aan wroeging of we tonen berouw. Als we lijden aan wroeging, zien we wel dat we hebben gefaald, maar we kunnen ons dit falen niet toe-eigenen. We kunnen onze menselijkheid niet bekrachtigen. Wroeging vreet ons van binnenuit op als een gif. We gaan kapot aan zelfverwijt, schuldbesef en de machteloosheid om het tij te keren. Als we berouw tonen, praten we ons falen daarmee niet goed. Ik heb gefaald en de verantwoordelijkheid voor dit falen ligt bij mij. Het ligt in mijn kortzichtigheid, het niet aanvoelen van wat er speelde, het bevredigen van mijn eigen kortstondige verlangens. Dit weet ik, en daar sta ik voor, en dit doet pijn. Ik ben wie ik ben en ik toon oprecht berouw over mijn erbarmelijk tekortschieten. Dit zijn de tranen om de menselijkheid. Ze sluiten de bekrachtiging van wie ik ben niet uit. En ze sluiten de pijn om wie ik ben niet uit. Berouw kan een startpunt zijn voor een transformatie, dat ik leer van mijn fouten en mezelf tracht te conditioneren om anders te handelen. Berouw is in ieder geval een omarming van mijn leven zoals het is. Het is niet perfect, soms is het zelfs een verschrikkelijke puinbak, maar het is mijn leven en het is precies zo, zoals het is.

In de tranen van berouw toon ik vergeving van mezelf. In de tranen van berouw toon ik mijn gerealiseerde menselijkheid.