Vraag 19: Hoe ga je als boeddhist om met onrecht? Acceptatie is snel gezegd, maar moet je dan zomaar alles accepteren?
Op 2 januari stond met een overweldigende 50 procent van de stemmen één vraag op de eerste plaats. Heeft u zelf een vraag aan de cybermonnik? Stel hem dan hier.

De vraag was:
Hoe ga je als boeddhist om met onrecht? Acceptatie is snel gezegd, maar moet je dan zomaar alles accepteren?

Het antwoord van cybernon van deze maand, Kaye Miner:

Ik wil beginnen met de vraag: wat is een boeddhist? Hoe definiëren we ’boeddhist’? Er zijn veel verschillende interpretaties mogelijk, volgens allerlei filosofische ziens- gedrag- of handelwijzen. Meestal noemen we iemand boeddhist als deze toevlucht neemt tot de drie juwelen: Boeddha, Dharma en Sangha. Maar wat betekent dat precies; toevlucht nemen? Dat iemand Boeddha ziet als een bron van inspiratie die naar blijvend geluk leidt, Sangha als steun om die staat te ervaren, en de Dharma om dit in je eigen geest te begrijpen, te realiseren en te integreren.  
Dus, om boeddhist te worden hoef je geen deurmat te zijn, of onverstoorbaar stil te zitten wanneer je met onrecht geconfronteerd wordt. Je hoeft niet alles te accepteren alsof het je lot is, zonder de mogelijkheid om iets te verbeteren aan de situatie. Wat je kunt doen is een voorbeeld nemen aan Boeddha en de Arya Sangha: kijk bewust naar de situatie en analyseer die goed. Stel jezelf de volgende vragen:
 
Is er echt sprake van onrecht of is het een situatie die niet gaat volgens mijn ideeën?
Wat zijn de oorzaken, en het karma van de situatie?
Wat zijn de onderlinge afhankelijke factoren die tot deze situatie geleid hebben?
Welke verstorende emoties zijn aan het werk met jezelf en anderen?
Is er iets dat gedaan kan worden om iets aan het onrecht te doen?
Heb ik de vermogens om dat te doen?

De grote meester Shantideva zei in het Pad van de Bodhisattva-krijger:
“Waarom zou ik ongelukkig zijn over iets dat te genezen is? En wat is het nut van ongelukkig zijn over iets dat niet te genezen is?”

Dit is een beroemd vers dat op verschillende manieren vertaald wordt. Shantideva spreekt over geduld. Wanneer je ergens iets aan kan doen, dan is er geen reden om boos of bezorgd te zijn. En als er niets is dat je kan doen, heeft het óók geen zin om boos of bezorgd te zijn.

Simpel gezegd is dit een manier om met je geestesgesteldheid te werken en ook met je gedrag. Wanneer er iets veranderd kan worden, doe dat dan, maar wees tegelijkertijd bewust van wat zich in je geest afspeelt. Je hoeft niet boos te zijn. Je hoeft niet gehecht aan een bepaald resultaat te zijn. Wanneer de situatie onveranderlijk is, wanneer je er niets aan kan doen, dan heeft het geen zin om boos te worden en jezelf verdrietig te maken. Dan spreken we van acceptatie, die vanuit wijsheid en kennis met het karma en de realiteit van de situatie komt. En dat is anders dan een hulpeloze, onverstoorbare handen-in-de-lucht manier van slikken die we vaak acceptatie noemen.
Om iets aan een situatie te doen moeten we zorgvuldig naar onze vermogens, onze vaardigheden kijken en vervolgens doen wat er van toepassing is.

Recentelijk zag ik een documentaire over de relatie tussen John Lennon en de Verenigde Staten. Hij zag de Vietnam-oorlog als onrecht. Hij zag de bejegening van de Afro-Amerikanen als onrecht. Welke vermogens had John Lennon om iets aan dit onrecht te doen? Zijn muziek. Dus heeft hij liedjes met een boodschap geschreven en gezongen die veel jonge Amerikanen inspireerden om te demonstreren en gerechtigheid van hun regering te vragen. Laat een discussie van zijn taal en methoden terzijde – het was een andere tijd – maar hij heeft zijn best gedaan om zijn vermogens in te zetten.

De meeste mensen zijn niet zo beroemd en getalenteerd als John Lennon dat was. Daarom moeten we bescheiden en realistisch met onze inspanningen zijn. Het hoeven geen grote acties te zijn. Zelfs een gebed met een positieve motivatie van mededogen voor iedereen, ook voor degenen die het onrecht beoefenen, kan erg krachtig zijn.